Ścieżka rekordu
Jednostka archiwalna o nazwie Relacja biograficzna Mariana Zgórniaka
Relacja biograficzna Mariana Zgórniaka
Dane podstawowe
Relacja biograficzna Mariana Zgórniaka
Pełne informacje o jednostce archiwalnej znajdziesz poniżej.
Co przedstawia ten materiał?
W pierwszej części spotkania (126 min), profesor Zgórniak krótko wspomina o okresie dzieciństwa oraz o swojej edukacji w Gorlicach, gdzie przed wojną ukończył sześć klas szkoły powszechnej i trzy klasy gimnazjum. W majątku ziemskim w Nowodworzu w początkowym okresie okupacji pomagano osobom usiłującym przekroczyć granicę ze Słowacją. Od listopada 1939 ukrywał się tam Marian Waldeck "Werner", rotmistrz pułku kawalerii Wojska Polskiego, który pod koniec 1939 w rejonie Gorlic zorganizował siatkę tajnej organizacji SZP (później ZWZ, AK). Marian Zgórniak wraz z ojcem zaangażował się w tę działalność (przerzuty graniczne, funkcje łącznika), skoncentrowaną początkowo w Nowodworzu. W grudniu 1939 Marian Zgórniak złożył przysięgę AK. Wiosną 1941 nastąpiła "wielka wsypa", obu Zgórniakom udało się jednak uniknąć aresztowania i kontynuować działalność w drugiej organizacji podziemnej z centralą w Nowym Sączu. 2 czerwca 1942, w wyniku kolejnej "wsypy", gdy jeden z kolegów wprowadzonych w konspirację załamał się w śledztwie, Marian Zgórniak został aresztowany, a dzień później jego ojciec. Trzy tygodnie przesłuchiwano ich w areszcie gestapo w Gorlicach, po czym obaj trafili do więzienia w Jaśle. Mimo tortur Marian Zgórniak nikogo nie wydał. W listopadzie 1942 przewieziono ich do więzienia w Tarnowie, a stąd 19 stycznia 1943 do obozu w Auschwitz. (Okres od aresztowania i zabiegi o uwolnienie męża i syna opisała w roku 1972 matka Mariana Zgórniaka, Władysława, we wspomnieniach wydanych drukiem w Krakowie w roku 2006). W tym miejscu Marian Zgórniak szeroko opowiadał o funkcjonowaniu obozu, o warunkach bytowych oraz o relacjach między więźniami (hierarchia). W obozie skierowano go do pracy przy kopaniu rowów, ale z powodu zapalenia płuc udało mu się uzyskać skierowanie do pracy w drukarni obozowej. Wraz ze zbliżaniem się Armii Czerwonej więźniowie byli pędzeni na Zachód. Tak Marian Zgórniak wraz z ojcem trafił do obozu Breslau Lissa, a 26 stycznia 1945 do obozu w Gross-Rosen (w czasie...