Prus, Halina

wersja cyfrowa dostępna na miejscu

Halina Prus opowiada o swojej pasji ogrodnictwa. Od kilkudziesięciu lat opiekuje się osiedlowymi ogródkami. Opowiada o swojej pasji hodowania kwiatów, drzew i krzewów na osiedlu Lenartowicza w Andrychowie, wspomina mieszkańców, którzy jej pomagali przy uprawie roślin, opowiada o gatunkach roślin uprawianych przez siebie, o ptakach i dzikich zwierzętach które karmi, o pielęgnacji róż i o tym skąd się wzięła jej pasja.     

Dwie kobiety stojące w ogrodzie niedaleko domu.

prus 2.jpg

PL_1061/AGA/158/128460-thumbnail_prus 2.png

128460-thumbnail_prus 2.png

Pl_1061_AGA_158_Prus_Halina.mp3

00:00:00.970 --> 00:00:32.030
I od samego początku, bo ja Jestem miłośniczką kwiatów i w ogóle i zwierząt, i w ogóle także jak zaczęliśmy tutaj mieszkać, to od razu, żeśmy zaczęli. No zaczęłam po prostu działać, żeby coś, żeby nie było takie pustkowie, jak to teraz mówią, Zabetonowane, tylko żeby była zieleń, no i żebyśmy się cieszyli kwiatami, bo one są tak...  Jest tak to wszystko zrobione, że na samym, na samym, na wiosnę kwitną pierwsze kwiatki wiosenne.

00:00:32.900 --> 00:00:42.940
A później kwitną bzy, później kwitną azalie, potem kwitną rododendrony, a później przechodzimy do róż, lilii.

00:00:44.130 --> 00:00:44.940
Mieczyków.

00:00:46.130 --> 00:00:48.070
No i kończy się cały rok.

00:00:48.950 --> 00:00:51.320
Także mamy cały rok po prostu kwiaty.

00:00:52.380 --> 00:00:56.240
I gdy zaczynała pani pierwszy ogródek tworzyć to, który to był.


00:00:58.560 --> 00:01:11.610
 No wszystkie po kolei,  no tu żeśmy sadzili, no wszędzie no.  jak wejdę do jakiegoś sklepu ogrodniczego, czy tam z kwiatkami,  ja jeździłam do Piekiełki do Sułkowic to chyba jest czy tam Bolęcina. 

00:01:12.650 --> 00:01:35.260
 I jeździłam jeszcze do Pisarzowic, no i pierwszy mój ogród stamtąd,  no bo oni byli pierwsi, którzy produkowali takie rośliny jak magnolię. Kupywałam tam, kupywałam rododendrony i kupywałam azalię, bo jeszcze tutaj jako na naszym terenie, jeszcze tego nie było.

00:01:36.200 --> 00:02:06.170
No, dopiero później piekiełko zaczął od róż, bo od niego róże też kupywałam i on pomału po prostu, bo przy różach  jest bardzo dużo pracy - on to oczkował. No dużo roboty, żeby to sprzedać i ja tak sama nawet przeliczałam, ile on się musi urobić, żeby jaką różę dziki wsadzić i na nich zoczkować, a potem z 2 lata na tym zagonie ich mieć, a no trzeba ich.

00:02:06.290 --> 00:02:10.010
pielić, poobcinać i potem.

00:02:10.830 --> 00:02:18.440
No wziąć, wysadzić i dać, do tego, do sprzedaży. To on naprawdę, no on miał groszówki.

00:02:19.420 --> 00:02:34.520
Bo to jest ciężka praca i potem zaczął po prostu ściągać chyba z Holandii czy skądś, taki małe sadzonki  i oni to potem wsadzali do większych doniczek i w tych cieplarniach. No i w ten czas miał sadzonki  większe do sprzedaży.

00:02:35.640 --> 00:02:42.040
No to  jeszcze są klematisy - powojniki takie,   to wszystko stamtąd ściągane było no.

00:02:42.660 --> 00:02:46.070
Od  Piekiełki, teraz od SUSA?  coś mam też.

00:02:47.570 --> 00:03:02.860
To też jest tutaj z Andrychowa, w Sułkowicach. No ale najpierwsze były: Pisarzowice, tam kilka razy jeździłam,

 A pani się przeprowadziła tutaj  z Frydrychowic?

Tak, z  Frydrychowic.  Pierwsze mieszkałam, no jak wyszłam za mąż, to mieszkałam coś  w Wieprzu.

00:03:03.600 --> 00:03:11.380
 I mieszkałam jeszcze przy pogotowiu, a później tutaj.
 
A ten blok powstał właśnie wtedy, kiedy pani się tu przeprowadziła?

Tak.

00:03:12.260 --> 00:03:13.660
Pierwszy był ten blok

00:03:14.580 --> 00:03:27.990
Później był ten blok -  na samym początku no 3 bloki.

No i ktoś pani pomagał przy pracy? 

 A no pewno!  jak żeśmy kamienie zbierali i w ogóle to pan Malinka, pani Malinkowa Jadzia, już nie żyje.

00:03:29.670 --> 00:03:59.670
Później pani Władzia Rokowska, no ludzie pomagali, bo widzieli, że się coś dzieje nie. Bo jednym razem, jak taka powódź była, co ściągała od szkoły - piątki, tą ziemię, to wszystko cośmy po kolana chodzili,  to w błocie. Błoto to było, no także wie pan, to jest no zagospodarowane jest ze względu na to, że  ładnie jest, a po 2 się chronimy też przed takimi no, powodzią taki tego, bo te drzewa troszeczkę zatrzymują to wszystko.

00:03:59.730 --> 00:04:07.780
Czyli te drzewa też państwo mieli udział w tym, żeby je sadzić?

Tak, to są szczerze powiedząc,  to są moje pieniądze w to zainwestowane.

00:04:09.450 --> 00:04:15.370
W każdym roku, teraz mi  też  z Lublina ma przyjść paczka ponad trzystu.


00:04:17.270 --> 00:04:31.980
No coś kupiłam, byłam w netto jak było PKO, no to też zapłaciłam stówkę za same... Po prostu tak wszystko poszło do góry te cebulkowe, no i w ogóle jak wszystko idzie do góry, między innymi kwiaty tak samo, cebulkowe. No stówkę zapłaciłam.

00:04:32.970 --> 00:04:42.050
To które drzewa pani tutaj posadziła? 

Wszystkie te magnolie, bzy,  tu są całe rododendrony, azalie, no to aż do tamtego bloku.

00:04:45.900 --> 00:04:47.150
Aż do tamtego bloku...

00:04:51.900 --> 00:04:53.750
A pani ulubione kwiaty to które?

00:04:54.590 --> 00:04:59.150
O boże to  w domu to storczyki,  mam chyba 60.

00:05:00.290 --> 00:05:05.910
Teraz storczyki, a w tamtym roku zaczęły mi się podobać amaralisy

00:05:07.170 --> 00:05:09.080
No i też mam coś ponad 20.

00:05:10.530 --> 00:05:29.590
No, paprotki bo są bardzo zdrowe, no więc i tak dużo nie można, bo no bo nie ma gdzie tak po prostu też dawać, a w ogrodzie no to wszystko lubię po prostu,  wszystkie począwszy od wiosny do jesieni, bo są tak zaplanowane żeby  to po prostu szło po kolei,żeby to kwitło.

00:05:31.200 --> 00:05:36.550
Żeby zawsze coś było o! To ludzie przychodzą tutaj, zdjęcia robią.

00:05:39.360 --> 00:05:40.240
No i oglądają.

00:05:43.800 --> 00:06:11.830
Czy z drugiej strony bloku pani też coś tam działa?

To spółdzielnia sadziła,  tam drzewa owocowe są no. To jest tak wie pani co, każdy sam może przyjść i jabłka pozbierać śliwki i kto co chce no. I tylko moja tylko taka była jeszcze,  że ja wsadzałam tam 5 drzew owocowych ze względu na to, że ktoś z działek przyszedł jak były mniejsze, wykopał i ukradł. 

00:06:12.240 --> 00:06:29.320
A żebym to chciała, żebym, żeby to miało wie pani sens, jak to było sadzone, więc musiałam iść do sklepu ogrodniczego, no i tam kupiłam. Akurat natrafiłam na te  renety złote, szara złota, jeszcze tam  gruszka "klops".
 
00:06:30.640 --> 00:06:35.150
I jeszcze coś jednego tam, jakieś tam te drzewka, wiem, że ja kupywałam 5.

00:06:36.910 --> 00:06:40.920
Czy pani hoduje też albo w swojej historii hodowała też, rośliny z nasion?

00:06:42.210 -->  00:06:54.120
Z nasion, no wie pani, no też hodowałam, ale mi to też niektóre rzeczy nie wyszły, bo chciałam sobie sama wyhodować z nasion te... Wie pani ja mam zanik tego... Sasanki!



00:06:55.320 --> 00:06:58.540
No to dość tych nasion miałam, a tylko mi wyszły 3.

00:06:59.450 --> 00:06:59.960
To mało.

00:07:01.450 --> 00:07:10.740
To trzeba mieć jakąś małą cieplarniarkę, w domu to się też tak nie da, bo raz wyschni, raz się przeleje, raz się... A to musi być odpowiednia temperatura.

00:07:13.190 --> 00:07:20.500
Jeśli chodzi o rośliny cebulowe, te wczesne, które rosną, rosną na wiosnę, które się teraz sadzi, to jakie ma pani plany na przyszły rok?

00:07:23.230 --> 00:07:25.640
No ja tu już ma dużo, ale tak jak  mówię, że kupiłam śnieżycę.

00:07:26.650 --> 00:07:39.450
Kupiłam Lilie Świętego Józefa, która jedno cebulko kosztuje 16 zł, ale powiedziałam, że jeszcze spróbuję, bo coś ona w gruncie nie chce tutaj rosnąć i spróbuję. Wsadziłam do donicy dużej.

00:07:40.360 --> 00:07:54.850
Żebym miała na razie na balkonie, a potem jak będzie chłodno, to wyniosę. No bo ją się troszeczkę inaczej sadza niż te inne drzewiaste czy azjatyckie czy... Czy no jeszcze tam jest azjatycka?

00:07:56.270 --> 00:08:06.980
A, orientalne - całkiem inaczej. No ona  już powinna być w sierpniu wsadzona, akurat tam podeszłam, bo w sensie tam mogą być jeszcze cebulki i patrzę się, że jest.

00:08:08.380 --> 00:08:16.050
No tak jak mówię 16 zł to jedna taka nieduża cebulka i co jeszcze kupiłam.... Irysy, żonkile

00:08:18.920 --> 00:08:20.690
I jeszcze krokusy.


00:08:22.750--> 00:08:55.210
No i więcej chyba nic,  no bo na balkonie miałam 6 skrzynek z tulipanami, które po prostu nie wsadziłam w tamtym roku, a musiałam wsadzić. No to mam słoik cebulek, no miałam piękny balkon w tym roku, no bo tak mówię, że miałam 100 cebulek tulipanów no, a  mam balkon dość duży bo jest 6 m więc miałam gdzie to dać 

Czy pamięta pani kiedyś w Andrychowie jakieś konkursy na ogródki?

Tak, były kiedyś a teraz nie.

I jak pani wspomina te konkursy?

00:08:55.540 --> 00:09:07.700
Bardzo dobrze, bo wie pani, kiedyś tutaj jeszcze było takie coś, że na przykład spółdzielnie tam dała ziemię, coś tam, coś tam, a teraz to oni najlepiej by było, żeby tu... Nie było zieleni.

00:09:08.700 --> 00:09:26.970
Bo oni jak tutaj przyjdą, to nieraz przeżywają, że za dużo tego wszystkiego jest, a teraz widzi Pani, jak odwrotność jest tego, bo już chyba w Kielcach wyrywają wszystkie po prostu te płytki, no i będą sadzić  kwiaty, no i trawnik no.

00:09:27.660 --> 00:09:48.830
I co mi się jeszcze podoba, ale to już tutaj tu nie ma, bo to trzeba kosić, to by to najlepiej przy swoim domu te łąki kwietne, nie wiem czy Pani widziała. Ja widziałam  jedno miasto w Polsce obsiane tymi nasionami, tą łąką kwietną. No przepięknie to wygląda, przepięknie.

00:09:51.940 --> 00:09:56.400
No ale to wie pani, to wszystko kosztują pieniądze, tak jak Pani mówi.

00:10:01.520 --> 00:10:26.590
Kiedyś to było taniej, np niektóre rzeczy są, na przykład mam te piwonie krzaczaste, no ich tu jest chyba 13, to są takie kwiaty jak talerze głębokie, takie duże, piękne. Znaczy ja mam co jeden, to  inny kolor nie,  tam żółtych to chyba mam 3 bo też jak się kupuje to nieraz na etykietce, że jest taka a jak Pani zakwitnie to jest taka.

00:10:27.710 --> 00:10:40.940
No, no i to tak jest, no każdy chce sprzedać no, a  jak ja kupuję no to też się po prostu kieruje tą etykietką, że będzie na przykład biała, a jest czerwona no.

00:10:42.340 --> 00:10:44.420
No i tak to jest z tym wszystkim.

00:10:45.900 --> 00:11:01.770
No a tym ptakom to też daje bo tak ze względu na to, że jak przyszłam ze szpitala i stanęłam w kuchni przy stole, bo mam taką ladę to pierwsze sikorka przyleciała i popatrzyła do okna i powiedziałam, że będę wam dawała jeść.

00:11:02.940 --> 00:11:04.880
Wiewiórki też mam, pięć

00:11:06.590 --> 00:11:09.970
Też orzechy kupuje no bo co im dam.

00:11:11.500 --> 00:11:15.070
Dzisiaj szłam do sklepu, a ona  się już przygląda na mnie, bo one chyba czują.

00:11:16.550 --> 00:11:28.920
No i no i trzeba. No i ja byłam  tutaj na działkach, bo chciałam słonecznik kupić, no taki słonecznik to jest na jeden dzień 4 50 zł, to one to ściupią do wieczora.

00:11:31.950 --> 00:11:40.410
No a nie ma, bo się dzisiaj pytałam też w sklepie jarzynowym, to se myślę, że może na działkach  będzie, też nie ma. Nie przywieźli, nie ma.

00:11:41.630 --> 00:11:56.260
No a takiego słonecznika to jeszcze nie ma co się daje do karmnika. 

A przez te 30 lat jak pani tutaj mieszka czy zajmowała się też pani jakąś pracą zawodową? 

Tak,  ja pracuję, ja jestem kucharką, ja pracowałam w  przedszkolu nr 3 w Andrychowie.

00:11:57.450 --> 00:11:59.630
I łączyła pani pasję z pracą?

Tak, ze wszystkim. 

00:12:01.350 --> 00:12:26.860
Czyli wracała pani z pracy i zajmowała się ogrodem?

No tak, bo jak obiad sobie zrobiłam na 2 dzień, ugotowałam, to jeden dzień miałam wolny, że przychodzę bo do trzeciej pracowałam, zrobiłam zakupy, przychodzę, rozbieram się i idę do ogródka. W taki to sposób było. No i w sobotę większość prac, to sobie robiłam w piątek wszystko i obiad gotowałam i resztę zrobili sami, a ja szłam do ogródka.

00:12:29.150 --> 00:12:29.400
No.

00:12:30.400 --> 00:12:41.000
Tak to wyglądało, no teraz już jest większe, nie trzeba tyle tego, no bo to też urosło nie, teraz mamy jeszcze drzewa troszeczkę popodcinać, bo niektóre są już za duże.

00:12:41.760 --> 00:12:50.27
Tu były podcinane widzi Pani tu,  no ale to już jest te wszystkie gałązki, wszystko to trzeba wziąć i poobcinać.

00:12:52.040 --> 00:12:52.290
No.

00:12:53.900 --> 00:13:14.490
Także żyjemy tu bardzo spokojnie, jak ja się wprowadziłam to tak jakby to było na wsi, bo jeszcze te autobusy tu nie goniły. Tak po prostu jak na wsi. Także kropacze przychodziły pod okna no, lis kiedyś był chyba 2 lata temu.

00:13:15.450 --> 00:13:20.230
No tu przechodził sobie,  później jelonek no.

00:13:21.660 --> 00:13:25.380
To jest wszystko blisko, blisko, blisko, blisko, blisko po prostu.

00:13:28.820 --> 00:13:33.230
Także  nie ma, nie ma takiego zgiełku, nie ma krzyku, spokojnie jest. 

00:13:38.510 --> 00:13:39.650
Spokojnie człowiek żyje.

00:13:42.090 --> 00:13:45.780
A mogłaby pani opowiedzieć coś o pielęgnacji róż, jak  to wygląda?

00:13:47.240 --> 00:13:59.850
No wie pani, jak się posadzi róże, no to trzeba przecież  wykopać dołek dość duży i po prostu dać dobrej ziemi.


00:14:01.020 --> 00:14:03.600
Jak są korzenie za duże, no to poobcinać.

00:14:04.290 --> 00:14:34.650
No i wsadzić do tego dołka, zasypać dobrą ziemią, dobrze wziąć nogami To tak obdeptać  żeby te korzenie tam siedziały, no i tą ziemią całą dobrą obsypuje nie, no i potem robię takie lekki kopczyk, no i podlewam przez calusieńki tydzień.  Tak konewkę po prostu z jedną konewkę wody. No bo żeby te korzenie się chwyciły ziemi, no i później no to jest jesienią, bo ja sadzę jesienią.

00:14:35.040 --> 00:14:41.960
No i na wiosnę, jak już nie ma przymrozków to biorę  no i odkopuje pomału nie, jak już nie ma.

00:14:42.630 --> 00:15:17.890
No i trzeba ponawozić. W  pierwszym roku się nie nawozi, bo ponoć one bardzo źle przetrzymują, bo słaby układ korzenny jest nie, ale już na 2 rok już można po prostu  więcej podsypać. Także nawet powiedział mi ten pan u którego tam kupywałam, że nawet można szuflą, jak to powiedząc... Taką dużą sypnąć tego nawozu, żeby one rosły nie, no i później 2 raz to to już  mają do kwitnienia pierwszego, potem jak kwitną to wszystkie przekwitnięte się obcina kwiatki


00:15:17.890 --> 00:15:43.740
No i potem one kwitną drugi raz w lipcu, a ja se przypilnuję człowiek to jeszcze jeszcze można to poobrywać. No i po prostu trzecie kwitnienie może być, no i trzeba też koło nich  kopać. Dobrym też jest, że  widłami amerykańskimi po prostu wbijać takie widły koło róż, żeby one miały dużo powietrza.

00:15:44.890 --> 00:15:45.120
No.

00:15:45.770 --> 00:15:47.280
Żeby ich napowietrzyć.

00:15:50.000 --> 00:16:10.190
No i na jesień trzeba,  są 2 szkoły. Jedni obcinają, drudzy przycinają, ja tylko trochę przycinam ze względu na to, żeby nie było takiego i potem przycinam jak odkopuję. No ileś oczek zostawiam, żeby one po prostu, nie było dużo dzikich, a były takie no.

00:16:13.600 --> 00:16:16.750
Czy ma pani jakieś Rady dla początkujących ogrodników?

00:16:18.250 --> 00:16:19.100
Dużo czytać.

00:16:20.630 --> 00:16:50.480
Dużo czytać, dużo czytać, bo ja w tej chwili to siedzę na okrągło na Internecie. Jak czegoś nie wiem no to czytam po prostu czytam. No z Internetu, bo tam zawsze jakieś nowości są nowe czy na przykład jak sadzić te lilie Świętego Józefa, jak głęboko, ile powinno być ziemią przysypane, bo te są inaczej, tamte są inaczej. Nie wiedziałam dokładnie, bo już to sadzałam, ale żeby dokładnie, czy się coś zmieniło czy nie.

00:16:50.740 --> 00:16:51.850
To jeszcze wczoraj czytałam.

00:16:53.740 --> 00:17:05.260
Tak samo o  tulipanach, czy w słońcu czy w cieniu, czy czy po prostu. No no tak się po prostu to robi no


00:17:06.860 --> 00:17:26.190
A we Frydrychowicach pani zajmowała się, miała gospodarstwo tam?

 Ja u rodziców byłam, byłam najstarsza. No i u rodziców i u dziadka na gospodarstwie my pracowali. To było ponad 20 ha pola, to to było bardzo dużo i dlatego po prostu no mogłam zostać na wsi.

00:17:27.600 --> 00:17:32.150
Aaa poszłam do miasta, ze względu na to,  że mnie to już przerastało.

00:17:32.970 --> 00:17:47.100
Jako młoda dziewczyna trzeba było pracować i uczyć się. No w każdym bądź razie mam taką szkołę zrobioną, że wszystkiego mam po trochu, że od szycia, haftowania, gotowania.

00:17:48.500 --> 00:17:57.820
No ogrodnictwa, wszystko wszystko tak, że po prostu już szkołę troszeczkę to lizłam, jak to się mówi nie.


00:17:58.530 --> 00:18:03.980
A reszta to po prostu książki, no i no i no i czytam co nowości.

00:18:06.440 --> 00:18:08.570
Pani jakieś marzenie, takie ogrodnicze?

00:18:10.140 --> 00:18:20.580
Marzenie ogrodnicze to takie jedno mam, bo mam też klematisy tutaj, w tym roku strasznie grad zniszczył, żeby one po prostu zakwitły  na raz wszystkie.



JEDNOSTKA ARCHIWALNA o nazwie [AUDIO] Wywiad z Haliną Prus dotyczący jej pasji ogrodnictwa

Ścieżka rekordu

Dane podstawowe

Pliki załączone do rekordu